Zaraz za masową rezygnacją z chowu klatkowego kur niosek w wielu krajach Europy zaczęła się kolejna fala zmian dotyczących warunków życia kur. Tym razem mowa o mięsie drobiowym i warunkach utrzymania kurczaków. Kurczaki to najliczniej hodowane zwierzęta lądowe – co na ich rzecz robią europejskie firmy?
Sieci handlowe i restauracyjne Europy, a szczególnie Zachodniej, w ostatnich latach podejmują działania w kierunku poprawy dobrostanu kurczaków hodowanych na mięso. Ma to związek z rosnącą świadomością i wymaganiami konsumentów, rozwojem nauki o dobrostanie kurcząt mięsnych, a także skupieniem się na tej kwestii największych organizacji ochrony zwierząt.
Problem dobrostanowy: rasy szybkorosnące
Wiele firm w Europie rozpoczęło proces wycofywania ze sprzedaży mięsa kurcząt ras szybkorosnących, takich jak Ross 308. Rasy tego typu powstały w wyniku intensywnej selekcji genetycznej w kierunku coraz szybszego wzrostu i większego mięśnia piersiowego. Kurczaki trafiają na ubój w wieku zaledwie około 42 dni, w trakcie których osiągają wagę ubojową ok. 2,5 – 3 kg. Szybki i nieproporcjonalny przyrost masy skutkuje jednak bardzo częstymi problemami ze zdrowiem kości, niewydolnością narządów wewnętrznych, obniżoną odpornością, a także ograniczoną możliwością poruszania się i realizowania podstawowych potrzeb behawioralnych.
Stąd działania na rzecz przejścia na wolniej rosnące rasy kurcząt, które dzięki bardziej proporcjonalnemu rozwojowi cechują się znacznie lepszym zdrowiem, mają też dzięki temu możliwość swobodniejszego poruszania się i realizacji swoich naturalnych zachowań.
Zmiana ras: Dania, Norwegia, Holandia
Holenderskie supermarkety wycofały mięso szybkorosnących kurczaków już w 2023 roku. Już 40–50% krajowej produkcji to chów w standardzie certyfikatu dobrostanowego Beter Leven, opartego o rasy wolnorosnące i zagęszczenie do 25 kg/m2. Warto przy tym zaznaczyć, że według Holenderskiego Instytutu Leków Weterynaryjnych zmiana ras pozwoliła na znaczne ograniczenie zużycia antybiotyków przez cały sektor produkcji1. Produkcja w standardzie Beter Leven jest prowadzona także w Polsce, na potrzeby rynku holenderskiego.
W 2015 roku w Danii wolnorosnące rasy kurcząt stanowiły zaledwie około 1% produkcji, ustępując – podobnie jak na całym świecie – niemal całkowitej dominacji szybkorosnącej rasy Ross 308. Sytuacja ta uległa jednak przełomowej zmianie: dziś rasy wolnorosnące to 40–50% wolumenu mięsa z kurczaka sprzedawanego w supermarketach i około 30% duńskiej produkcji.
Historycznym momentem w Danii była decyzja tamtejszego oddziału Lidla w 2020 roku o całkowitym wycofaniu szybkorosnących kurczaków z największej pod względem wolumenu kategorii, czyli mięsa świeżego. Lidl zrealizował ten cel w zaledwie kilka miesięcy. Zaraz za nim podążył jego bliski konkurent, sieć dyskontów Aldi. Firma ogłosiła decyzję o wycofaniu ras szybkorosnących z kategorii świeżej latem 2020 roku i podobnie jak Lidl szybko wprowadziła decyzję w życie. Dokonanie w krótkim czasie rzeczywistej zmiany na półkach było bardzo mocnym sygnałem dla reszty rynku, działania obu sieci rozpoczęły efekt kuli śnieżnej. Do trendu dołączyły niebawem kolejne supermarkety: Salling Group (w tym największy supermarket Danii – Netto), Rema 1000, Dagrofa czy Nemlig.com. Wiele duńskich firm poszło też o krok dalej i w pełni dołączyło do międzynarodowego porozumienia European Chicken Commitment. Do ECC przystąpił już niemal cały duński sektor convenience, w tym sklepy 7-Eleven, stacje benzynowe jak Circle K, Shell czy Q8, a także sieci kawiarni czy hoteli.
W Norwegii rasy wolnorosnące stanowią już 25% krajowej produkcji, podczas gdy w 2017 roku było to zaledwie ok. 3%. Wszyscy producenci zadeklarowali już rezygnację z ras szybkorosnących, a w standardzie ECC utrzymywanych jest już około 20% kurczaków. Norsk Kylling, producent, który w tym momencie odpowiada za większość norweskiej produkcji ECC, raportuje2, że po zmianie ras ograniczył swój ślad węglowy o kilkanaście procent i, co więcej, zmniejszył3 liczbę zwierząt potrzebną do produkcji tej samej ilości mięsa.
Co słychać w innych krajach?
Niemieckie supermarkety, takie jak Aldi, Rewe, Edeka, Lidl czy Kaufland ogłosiły obowiązania do spełnienia krajowego standardu Haltungsform na poziomie 3. Oznacza to przejście na rasy wolnorosnące i ograniczenie zagęszczenia w kurnikach do 25–29 kg/m2. Firmy przyjęły ten standard głównie dla mięsa świeżego (w niektórych przypadkach też dla innych kategorii), z datą wdrożenia 2030.
W Wielkiej Brytanii jesteśmy z kolei świadkami zmian na masową skalę w kwestii obniżenia stłoczenia kurcząt w kurnikach. Niemal wszystkie z największych sieci handlowych kolejno publikowały w ostatnim czasie polityki ograniczenia zagęszczenia do max. 30 kg/m2 – normy określonej w European Chicken Commitment. Decyzję ogłosiły Sainsbury’s (które wprowadziło ją w życie w zaledwie 11 miesięcy), Coop, Morrisons, Aldi, Lidl czy Tesco. Wszystkie normy ECC, w tym także kwestię ras wolnorosnących, wprowadzają za to supermarkety premium, Marks & Spencer i Waitrose.
Wszystkie sieci handlowe i wiele z największych sieci restauracji we Francji przystąpiło do ECC (Carrefour, E. Leclerc, Intermarchè, Système U, Lidl, Burger King, KFC i inni). To samo uczyniły supermarkety w Hiszpanii, takie DIA, Aldi, Auchan, Carrefour, E. Leclerc, Uvesco czy Eroski.
W Polsce do poprawy dobrostanu kurcząt zobowiązały się do tej pory sieci handlowe Auchan i Carrefour (ich decyzje obejmują produkty marek własnych), a także supermarket internetowy Frisco.pl i pizzeria Domino’s. Firmy są obecnie na etapie prac nad implementacją.
Przewidujemy i liczymy na dalsze zmiany
Poprawa dobrostanu to wyjście naprzeciw oczekiwaniom konsumentów w zakresie odpowiedzialności społecznej i długotrwała korzyść wizerunkowa, wpływająca na lojalność klientów wobec marki. Publiczne deklaracje firm, a co najważniejsze – ich implementacja – mają kluczowe znaczenie dla zmian na rzecz lepszego dobrostanu zwierząt hodowanych na skalę przemysłową. Cieszymy się z możliwości dialogu z kluczowymi graczami polskiej branży spożywczej i liczymy na to, że już niebawem polski rynek będzie jeszcze sprawniej wprowadzać lepsze standardy, z korzyścią dla wszystkich.
Źródła:
1Holenderski Instytut Leków Weterynaryjnych (SDa), Usage of Antibiotics in Agricultural Livestock in the Netherlands in 2022, 2023-10
2Norsk Kylling, Responsibility Report 2023, 2024, https://issuu.com/norskkylling/docs/norsk_kylling_-_responsibility_report_2023_-_1920x
3Lebensmittel Fortshritt, Interview:The Broiler Initiative in Practice, 2021, https://lebensmittel-fortschritt.de/aktuell/interview-die-masthuhn-initiative-in-der-praxis